گزارش اولکامیز از هشتادمین نشست انجمن جیحون + تصاویر

پایگاه خبری اولکامیز – عبداللطیف ایزدی: هشتادمین نشست انجمن جیحون روز جمعه سوم اسفند ماه در خانه فرهنگ شهرداری گنبد برگزار شد. مکانی که زیر نظر سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری گنبد اداره میشود.

این بار نیز حضور شاعران، نویسندگان و اهالی فرهنگ وادبیات در نشست جیحون پرتعداد و دلگرم کننده بود.

نشست جیحون از دو بخش تشکیل میشد. در بخش اول نویسنده و محقق گنبدی در چهره حیوانات در افسانه‌های ترکمنی با تأکید بر چهره اسب و روباه سخن گفت.

خلاصه سخنرانی این پژوهشگر ادبیات عامیانه و فولکلور ترکمن شرح ذیل می باشد:

پژوهشگران افسانه‌های ترکمنی را به سه گروه زیر تقسیم می‌کنند ۱- افسانه‌های مرتبط به حیوانات ۲- افسانه‌های جادویی یا خیالی ۳- افسانه‌های واقعی و مرتبط به زندگی و اجتماع که هر یک از این گروه‌ها دارای ویژگی‌های خاص خود هستند.

در افسانه‌های حیوانات همانطور که از نامش پیداست با حیوانات سر و کار داریم و نقش اصلی را حیوانات بر عهده دارند. در ضمن برخی از حیوانات اسطوره‌ای چون اژدها، سیمرغ، اسب بالدار سخنگو و بلبل گویا بیشتر در افسانه‌های جادویی و در مواردی در افسانه‌های واقعی مرتبط به زندگی و اجتماع، مطرح می‌شوند.

در افسانه‌های ترکمنی مرتبط به حیوانات نزدیک به ۵۰ حیوان اهلی و یا غیراهلی حضور دارند، با این توضیح که حضور برخی از حیوانات بسیار پررنگ است و حضور برخی از حیوانات کمرنگ می‌باشد.

وقایع این گونه از افسانه‌ها ساده، کوتاه و دارای ساختار معمولی است و ساختار پیچیده‌ای ندارند. اغلب در این نوع افسانه‌ها از گفتگو زیاد استفاده می‌شود و در ضمن در مقایسه با افسانه‌های دیگر از نظر حجم کوتاه‌تر هستند؛ اما تعداد افسانه‌های مرتبط به حیوانات از تعداد افسانه‌های دیگر بیشتر است.

افسانه‌های جانوران اغلب به خاطر پند دادن و عبرت گرفتن به وجود آمده و بدون تردید مثل سایر انواع ادبیات آموزنده هستند. پیام‌ها و توصیه‌هایی برای خوانندگان و شنوندگان خود دارند: مانند توصیه به قناعت ورزی و دوری کردن از حرص و زیاده طلبی  و توصیه به اتحاد و همدلی و همچنین ارائه آموزش‌های محیط زیستی و پرورش عشق به طبیعت و حیوانات در وجود کودکان.

در ادامه سخنران نشست هشتادم جیحون به چهره اسب در افسانه‌های ترکمنی پرداخت و اظهار داشت:

اسب در ادبیات مکتوب و شفاهی ترکمن حضور پررنگ و چشمگیری دارد. اسب در افسانه‌های ترکمنی هم حضور چشمگیری دارد. اما بیشتر در افسانه‌های جادویی و در مواردی در افسانه‌های واقعی و مرتبط به زندگی و اجتماع.

در اغلب افسانه‌ها اسب چهره هوشیار و زیرکی از خود نشان می‌دهد و علاوه بر آن اسبان افسانه‌های ترکمن، دارای صفات و خصوصیاتی چون دلسوزی، وفاداری، سرعت بالا، قدرت و توان پرواز، سخن گویی، پیشگویی و… هستند.

اما مهم‌ترین ویژگی اسبان در افسانه‌های ترکمنی نقش یاریگری آنان است. منظور از یاریگری این است که اسبان افسانه‌ای با توجه به قدرت ویژه و خارق‌العاده خود به قهرمان یاری می‌رسانند و آنان را راهنمایی می‌کنند. قهرمان با کمک این اسبان از عهده برخی از کارهای بسیار دشوار، برمی‌آید. قهرمان با کمک اسب مسافت طولانی را در کوتاه‌ترین مدت طی می‌کند. به عبارت دیگر اگر این اسبان نمی‌بودند، قهرمان نمی‌توانست از عهده مأموریت‌های خود به خوبی برآید.

در بخش سوم سخنران به بررسی چهره روباه در افسانه‌های ترکمنی پرداخت.

روباه نقش بسیار پررنگ در افسانه‌های ترکمن دارد و در بیش از ۵۰ افسانه ترکمن ایفای نقش می‌کند.

برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های روباه و کارکردهای این حیوان در افسانه‌های ترکمن به طور خلاصه به شرح ذیل است:

زیرک و باهوش بودن، دوراندیش و محتاط بودن در برخی از افسانه‌ها و در عین حال در برخی از افسانه‌های ترکمن روباه از چنین ویژگی‌هایی برخوردار نیست.

مکار و حیله‌گر و حقه‌باز، محاسبه‌گر و همچنین منفعت جو و خودخواه

نماد دورویی و خیانت و بی‌وفایی

چاپلوسی و تملق

دزد

با وجود تمام صفات ذکر شده، روباه در برخی از افسانه‌ها چهره مثبت و یاریگری دارد.

سخنران درباره چهره فریبکاری روباه توضیحات مبسوطی ارائه کردند و توضیح دادند که روباه در برخی از افسانه‌ها هم حیوانات اهلی و هم حیوانات وحشی را فریب می‌دهد  و حتی در تعدادی از افسانه‌ها، موفق به فریب دادن آدم‌ها و همچنین دیو می‌شود. البته ذکر این نکته نیست لازم است که در تعدادی از افسانه‌ها روباه نیز فریب می‌خورد.

پس از پایان سخنرانی آقای کریمی برخی از حاضرین دیدگاه ها و سئوالات خود را مطرح کردند.

بخش دوم نشست جیحون به شعرخوانی و گفتمان ادبی شاعران و اهالی فرهنگ و ادبیات اختصاص داشت.

ابتدا گونای آق ارکاکلی دانش آموز نوجوان که به همراه خانواده اش برای اولین بار به نشست جیحون آمده بود نوشته خود را قرائت کرد. اثر وی نشان میداد که از استعداد خاصی در نوشتن برخوردار است. حاضرین او را تشویق و راهنمایی کردند

سپس ناصر رهنما شاعر نام آشنای بجنوردی که میهمان جیحون بود به خوانش شعر پرداخت. شعر اول وی انتقادی بود از نسل کنونی که مورد بحث و نقد حاضرین قرار گرفت.

در ادامه پولاد صوفی زاده، محمدرضا بهلکه زاده ، بای محمد چندری، رجب مختوم اشعار خود را قرائت کردند.

همچنین در این نشست استاد محمد قجقی، نازمحمد یگن محمدی، رحیم مرادی، ابراهیم کلته ، اماندوردی نساری، امان محمد خوجملی، خلیل یزدانی و حبیب نیازی ساعی  دیدگاه های فرهنگی ادبی خود را بیان کردند.

مدیریت نشست هشتادم را همچون گذشته فرهاد قاضی، نائب رئیس انجمن جیحون بر عهده داشت.

مجری نشست لطیف ایزدی بود.

www.ulkamiz.ir