بیانیۀ تحلیلیِ جبهۀ اصلاحات ایران پیرامون اعتراضات اخیر

🌷تحلیل‌ها و بیانیه‌ها مانع از رادیکالیسم می‌شود
سیاست
پنج شنبه, ۱۹ آبان ۱۴۰۱
روزنامه هم‌میهن

تقی آزاد ارمکی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران:

 براساس بیانیه جبهه اصلاحات، موضوع اعتراضات در حال تغییر است. آیا می‌توان پذیرفت که این اعتراضات از موضوع زن فراتر رفته و تبدیل به موضوعی فراجنسیتی، فرانسلی، فراطبقاتی و فراقومیتی شده است؟
من پیش از این اتفاقات هم گفته بودم که ایران در معرض حادثه‌ای بزرگ است که بهانه‌های متعددی را طلب می‌کند؛ مثال می‌زدم و می‌گفتم مثل ایران قبل از انقلاب است که ماجراهایی مانند سینما رکس آبادان و ۱۷ شهریور و این مسائل را بیرون داد. در مسائل بعد از انقلاب هم طی چهار دهه‌ای که زیست کردیم با جامعه‌ای روبه‌رو هستیم که ناراحت، ناآرام، شورشی، معترض و منتقد است که آماده تحولات عمده بوده و هست و این موضوع را پژوهش‌ها نشان می‌دهد. خود نظام سیاسی هم می‌گوید که فقر چقدر بیشتر شده است و این آمار رسمی است. همانطور که گفتم پژوهش‌ها هم همین بحران‌ها را نشان داده و فقط دنبال حادثه بوده است، امروز هم همین است. ما با جامعه‌ای روبه‌رو هستیم که مسائل‌اش حل نشده است و بدون پاسخ بوده و ممکن است هر لحظه اتفاقاتی بیفتد. اما اینکه آیا این اتفاقات فراطبقاتی و فراقومیتی و فراجنسیتی است، به نظرم اینطور نیست بلکه جنسیت و زنان و در کنار آنها قومیت‌ها و جوانان هم مهم هستند.

 این اعتراضات ریشه‌هایی داشته و پالس‌هایی از گذشته وجود داشته است، آیا این پالس‌ها دیده نشده که منجر به این حوادث شده است؟
سیستم روی یک ایدئولوژی حرکت می‌کند که کانون آن از یک سمت آمریکاست و از سمت دیگر مستضعفین قرار دارد که آمریکا دشمن است و مستضعفین هدف هستند و چون این دو مورد جابجا نشده و تغییری در آنها رخ نداده، تحلیل قدیمی را ادامه می‌دهند و می‌گویند ما وظیفه داریم به مستضعفین خدمت کنیم و همه اینها زیر سر آمریکاست، به این دلیل امکان نگاه واقع‌بینانه به این پدیده را ندارند، مگر اینکه یا بپذیرند آمریکا به حاشیه رفته و مستضعفین هم همراه با طبقه متوسط شده‌اند.

 انباشت مسائل حل‌نشده در ماجراهای کشور مشخص است. اگر این‌بار هم شاهد انباشت مطالبات باشیم؛ با چه آینده‌ای روبه‌رو خواهیم بود؟
یک اتفاق بزرگ‌تر و فراگیرتر خواهیم داشت، این اتفاق ۲۰۰شهر، دانشگاه‌ها و نیروهای فعال اجتماعی را درگیر خود کرد. اتفاق بعدی که ممکن است رخ دهد بسیار بزرگ‌تر است و آنجاست که شما فراتر از ۲۰۰ شهر را خواهید داشت و همه گروه‌های اجتماعی همراه خواهد شد و در آنجاست که نزدیکی طبقات پایین و متوسط را شاهد خواهیم بود.

 در بیانیه‌ها و نشست‌های فعالان سیاسی و حزبی بیم و انذار بسیاری داده شده است؛ می‌توان امیدوار بود که سدی ایجاد شود که بخشی از مسائل حل شده و ما شاهد ادامه انباشت مسائل نباشیم؟
ما وظیفه داریم که امیدوار باشیم وگرنه یا باید در خانه بخوابیم یا به معترضان بپیوندیم. ما در تلاش هستیم که اصلاحات صورت بگیرد، ما مجبور به امیدواری هستیم، اما فکر می‌کنم همچنان امیدواری وجود دارد زیرا در این کالبد نظام اجرایی کشور که کارشناسان در عرصه‌های مختلف حضور دارند، همه افرادی هستند که از جامعه هستند و مشکلات را می‌شناسند و خودشان عصبانی هستند. چون این نیرو خودش آگاه است و در دستگاه ایدئولوژی حضور ندارند، این امکان است که اصلاح را ممکن کنند و به این نیروها می‌توان امیدوار بود که نظام سیاسی را وادار به اصلاحات کنند.

 به‌طور کلی نظرتان درباره دومین بیانیه جبهه اصلاحات چیست؟ آیا صرفا با بیانیه دادن می‌توان در اتفاقات کشور راهگشا بود؟
نیروهای فکری و تحلیلی و ایده‌ساز باید بیانیه بدهند و حرف بزنند، همین امر جلوی رادیکالیسم را می‌گیرد و موجب می‌شود نیروهایی که میل به تغییر دارند، به انزوا نروند. این اتفاق خوبی است و باید گفت و گفت و گفت تا شنیده شود، اما اینکه شنونده طبقات اجتماعی، نظام کارشناسی یا طبقه بالای سیستم باشد، مهم نیست. بالاخره وقتی شنیده شد، تولید نیرو خواهد کرد و این نیرو مسیر تغییر را رقم خواهد زد. از این حیث تلاش تمام کسانی که در این عرصه هستند، از اصول‌گرایان عاقل تا اصلاح‌طلبان مفید است تا گفت‌وگو صورت بگیرد و امید به بهبود را رقم بزند.