بایلی تکه به روایت یاران و دوستدارانش
پایگاه خبری اولکامیز – لطیف ایزدی: ساعت ۱۰ صبح روزسه شنبه شانزدهم آبان ناگهان خبر درگذشت بایلی تکه خواننده مشهور موسیقی سنتی ترکمن در فضای مجازی مرا متعجب و متاثر ساخت. ای کاش خلیفه باخشی کمی بیشتر می زیست و با هنرش به خستگان بیشتر امید می داد. زمان نماز جنازه ساعت ۲ بعدالظهر همان روز اعلام شده بود. نیم ساعت زودتر برای شرکت در نماز به مسجد تکه آخوند رفتم. . .
با تعدادی از یاران و دوستدارانش در باره باخشی بای محمد آشتاب مشهور به بایلی تکه گفتگو کردم که در ذیل می خوانید:
جایگاه هنری اش در موسیقی ترکمن بالاست
باخشی منات آهنگری خواننده صاحب نام گنبدی به خبرنگارمجله ترکمن دیار گفت: امروز شانزدهم آبان خلیفه بایلی تکه را از دست دادیم. او خیلی وقت ها بیمار بود. امروز یاران و دوستدارانش برای نماز جنازه اش آمدند. امروز روز وداع ما با باخشی صحراست. . .
مورد تحسین هنرمند ترکمنستانی قرار گرفت
امان دردی نساری معروف به امانلی گوینده و صاحب نظر موسیقی سنتی ترکمن گفت: در باره بایلی خلیفه ، سخن برای گفتن زیاد است. در سبک آخال به شیوه خلیفه اورازگلدی و سخی آقا آواز می خواند. نوازنده مشهور ترکمنستانی خلیفه آتا آولی اف به بایلی تکه گفته بود . . .
به فرهنگ ، زبان و موسیقی ترکمنی خدمت کرد
حاج نورجان آق معتمد و یاشولی گنبدی در گفتگو با خبرنگارما اعلام کرد: خداوند متعال به مصداق آیه کریمه « انا لله و انا الیه راجعون » خودش می دهد خودش هم می گیرد. امروز برای نماز جنازه خلیفه بایلی تکه جمعیت زیادی حضور یافتند. حاج آخوند ها دعا کردند. . .
باخشی بزرگی را از دست دادیم
رجب مختوم شاعر خوش قریحه و اهل موسیقی ترکمن اظهار داشت: من خبر تلخ وفات بایلی تکه را از طریق تلگرام شنیدم بسیارغمگین شدم. باخشی بزرگی را از دست دادیم. به یاد دارم که در سال ۱۳۶۳ بایلی خلیفه در روستای ملک علی تپه در جشن عروسی پسر خاله ام الیاس با تک دوتارآواز خواند. . . .
« آق یوزلی مارالیم » یکی از آوازهایش بود
باخشی قربان نیاز پورمحمدی خواننده موسیقی سنتی ترکمن گفت: امروز به نماز جنازه بایلی خلیفه آمدیم. خلیفه خوش اخلاق بود. به آیدیم – ساز بها می داد. مدت ها با مرگ دست و پنجه نرم کرد و سرانجام به دیار باقی شتافت. . .
موسیقی را با شور و هیجان اجرا می کرد
یوسف نورتقانی شاعروهنرمند روستاهای نوار مرزی گنبد گفت: امروز ما به مصیبت سنگینی دچار شدیم بخاطر اینکه موسیقی سنتی ترکمنی یکی از پایه ها و ستون هایش را از دست داد. بایلی تکه ۶۲ سال در جشنها و عروسی های مردم حضور شادی بخش داشت. . .
اولین استاد بایلی دایی اش بود
رحیم مرادی یکی از شیفتگان موسیقی سنتی ترکمنی گفت: ابتدا دایی اش ارازمحمد که نوازنده دوتاربود در او تاثیرگذاشت. بایلی تکه به صنعت ساز و آوازاهمیت می داد و آن را به خوبی آموخت. دردنیای موسیقی ابتدا به شیوه « استرادا باخشی » شروع کرد و ترانه هایی مانند « مارالیم » را تقدیم کرد . . .
به من فرصت شعرخوانی داد
عاشورمحمد رئوفی شاعر، خبرنگار و مجری توانای ترکمن اظهار داشت: خلیفه بایلی تکه را از دوران نوجوانی می شناختم. خواننده معروفی بود. زینت بخش مجالس عروسی ترکمن صحرا بود. آن ایام وقتی به کرند می آمد می دانست که من به شعر و ادبیات علاقه دارم . . .
اصول موسیقی را بلد بود
بایرام محمد شیرمحمدلی شاعر و خواننده موسیقی سنتی ترکمنی در گفتگو با خبرنگار ما گفت: من ۴۵ الی ۵۰ سال همسایه بایلی تکه بودم. از او بدی ندیدم. انسانی خوبی بود. . .
صدایش زیبا بود و شنونده را خسته نمی کرد
خلیل قزلجه یکی از مشتاقان موسیقی سنتی ترکمن اظهار داشت: خدایش رحمت کند بایلی خلیفه در ترکمن صحرا باخشی مشهوری بود. عموما موسیقی توسط باخشی ها در بین مردم گسترش یافت. بایلی هنر موسیقی را از خلق گرفت و به خلق تحویل داد. . .
جوانان را به موسیقی جذب کرد
خلیل سیدی یکی از فعالان موسیقی ترکمن در فضای مجازی و مدیر کانال تلگرامی میراث گفت: امروز خلیفه بایلی خلیفه را با غم و اندوه به جهان دیگر رهسپار کردیم. هنرمندی کم نظیر که به نسل جوان تاثیرگذار بود و به آنها آموخت که موسیقی را دوست داشته باشند. بی شک بایلی خلیفه در رشد و گسترش موسیقی ترکمن نقش زیادی داشت . . .
با هنرش خود را به ایل شناساند
کریم پورمحمدی گوینده برنامه های موسیقی اظهار داشت: بایلی تکه فرزند ایل بود. با هنرش خود را به ایل شناساند. در قلب مردم و دوستداران موسیقی جای ویژه پیدا کرد. مردم بایلی را دوست داشتند. در ترکمن صحرا از دریا تا جرگلان خلیفه را می شناسند.. .
ایل اوغلی بود
کریم تکه فرهنگی بازنشسته ساکن کوی ملا نفس گفت: از سالهای دورهم دیگر را می شناسیم به نوعی قوم و خویش هستیم. بایلی آقا چهار دخترو یک پسر دارد. ایل اوغلی بود.. .
مجالس عروسی را گرم می کرد
پدرم مجید ایزدی که فرهنگی بازنشسته آموزش و پرورش است و یکی از علاقمندان به موسیقی سنتی ترکمن می باشد چند روز پس از وفات بایلی تکه به خانه ام آمد و میهمانم بود. وقتی خبر درگذشت باخشی بایلی تکه را به پدرم گفتم متاثر شد . . .
بایلی عمویم است
هنوز مراسم تدفین تمام نشده بود و جماعت از آرامگاه مسلیمن برنگشته بودند روحانی جوانی که در آن مجلس نشسته بود و دعا میخواند سلام داد و خود را معرفی کرد. دریافتم دانش آموزم میکاییل تکه است که بعدها کارشناسی خود را از دانشگاه تقریب گرفته است. . .
شعری در پیام تسلیت
حاجی مراد آق شاعر خلاق و صاحب ذوق ترکمن و عضو هیئت موسس انجمن جیحون با شنیدن درگذشت باخشی بایلی تکه شعر ترکمنی را به صورت جوششی سروده بود که آن را در متن پیام تسلیت جیحون برای خلیفه باخشی بایلی تکه درج کرده است. برای حسن ختام این گزارش این شعر کوتاه و پرمعنا را نقل می کنم:
دونیانگ اویونی بتر قین دال
هرکیم سازین چالان اوتدی …
متن کامل را در شماره هفدهم مجله ترکمن دیار مطالعه کنید
www.ulkamiz.ir
با سلام
بایلی باغشی بنیانگذار سبک باغشی هایی نظیر اورازگلدی الیاس و اوازنپس دولت ناظار در تورکمن صحرا می باشد که بدون هیچگونه واهمه و محدودیت امنیتی وقت، موسیقی اصیل تورکمنی را رواج داد. بایلی باغشی در اردیبهشت ۱۳۵۰ همراه با بیست نفر دیگر از فعالین فرهنگی تورکمن توسط ساواک محمدرضاشاه دستگیر و به زندان افتاده مورد شکنجه قرار گرفت.
یاد و آوازه بایلی حالئپا در دل و یاد مردم تورکمن باقی خواهد ماند.
با احترام
آ.گلی
مرکز مطالعات تورکمن
دهم دسامبر ۲۰۲۳