نقبی بر رمان آتش بدون دود در گفتگو با عبدالرحمان اونق

پایگاه خبری اولکامیز- لطیف ایزدی : رمان ” آتش بدون دود ” اثر ماندگار استاد مسلم داستان نویسی ایران، زنده یاد نادر ابراهیمی است. این کتاب یکی از جذاب ترین رمان هایی است که تاکنون در باره قوم ترکمن خوانده ام. در باره ی کم و کیف این رمان معروف با  عبدالرحمان اونق رمان نویس پرکار ترکمن صحرا به گپ و گفت نشستم. استاد اونق در گفتگو با اولکامیز نقبی به رمان آتش بدون دود زد و نکات و مسائل جالبی را مطرح کرد که در پی می آید:

استاد اونق، بعنوان رمان نویس شاخص ترکمن صحرا بفرمایید که آیا رمان آتش بدون دود را خوانده اید؟

من رمان آتش بدون دود نادر ابراهیمی را خیلی سالها پیش خواندم.

اگر خاطره ای از نویسنده این رمان ، نادر ابراهیمی دارید بیان کنید؟

خاطره ای از آقای نادر ابراهیمی برای شما نقل می کنم که هم به این سوال شما جواب داده باشم و هم به یکی دو سوال بعدی شما. سال ۷۴بود یا۷۳ که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تهران دوره ای را برای کارشناسان ادبی خودش درتهران گذاشته بود که من دریکی ازجلساتشان مهمان بودم. ازشانس من استاد نادر ابراهیمی هم یکی ازمدرسان آن دوره بودند، توفیق حاصل شد تا دیداری باهم داشته باشیم. صحبت ازداستان شد و طبعا داستان هایی که درباره ی تورکمن ها نوشته شده بود حرف زدیم. من به شوخی گفتم در آتش بدون دود شما بیشتر افسانه سرایی شده تا واقعیت داستانی، بعد خواستم از حُسن آتش بدون دود تعریف کنم که ناراحت شدند و اجازه ندادند حرفم را پی بگیرم و گفتند اگر بهتر بلد هستی بنویسی چرا خودت نمی نویسی، من درسته که تورکمن نیستم اما چند سال بین تورکمن ها زندگی کردم و با تمام آداب ورسومشان هم آشنا هستم اتفاقا من چون ازبیرون آمدم بهترازخود شماها تورکمن ها را می شناسم. دلیلش هم این است که من جستجوگرم و خیلی ازسوال ها را که توهمین الان هم احتمالا بلد نباشی من بلدم. چون با پیرمردهای تورکمن صحرا ساعت ها می نشستم و حرف می زدم و ازگذشته ها وآداب و رسوم قدیم و زندگی مردمان آن زمان سوال می کردم. پس نمی توانی برای رمان من خُرده بگیری. من البته فرصت یافتم و ازایشان دلجویی کردم و گفتم که قصد جسارت نداشتم و برایشان توضیح دادم که آتش بدون دود یکی ازکارهای ماندگارایشان است و برای من تورکمن هم باعث افتخاراست که یک فرد غیرتورکمن چنین کاربا ارزشی را به ثبت رسانده است. دیدم اگر بخواهم بگویم غیر از سه جلد نخست رمان بقیه را نپسندیدم وبرای جلدهای بعدیش، نقد دارم که فهمیدم پیرمرد عصبانی می شود.

از روی داستان آتش بدون دود، سریال تلویزیونی هم ساخته شد در این باره توضیح دهید؟ 

رمان آتش بدون دود در همان سالهای چاپش توسط خود نادرابراهیمی به فیلم نامه هم تبدیل شد و شخصا آن را به فیلم تبدیل کرد و سریالش درتلویزیون قبل ازانقلاب پخش هم شد. من فکرمی کنم ساخت سریال باعث شد که کتاب بهتر دیده شود و آقای نادر ابراهیمی را وسوسه کند که جلدی های بعدی هم بر داستان اضافه کند اما جلد های بعدی هرگز موفقیت سه جلد نخست را نتوانست پیدا کند.

چرا رمان آتش بدون دود جذاب و خواندنی است ؟ 

رمان با نثر بسیار روان و شیوایی نوشته شد و این قدرت قلم استاد ابراهیمی را نشان می دهد. کسی که کتاب را دردست می گیرد به آسانی دلش نمی آید کتاب را کنار بگذارد چون هم به لحاظ ساختار قدرتمند داستان و هم تعلیق فراوانی که درطول داستان استادانه به کار گرفته شده مخاطب را به خودش جذب می کند.

نگاه و رویکرد نادر ابراهیمی به ترکمنها را چگونه ارزیابی می کنید؟

نگاه نادر ابراهیمی به مردم تورکمن بسیار صمیمانه است. او تورکمن ها را بسیار دوست داشت. می گفت کسی که از نزدیک میان تورکمن زندگی نکند نمی تواند آنها را خوب بشناسد. در طول چند سالی که آنجا بودم یکی ازبهترین سال های زندگی ام بود. برای همین هم دوست داشتم کاری برای این مردم خوب و صبورو مهمان نوازانجام بدهم که گمان کنم توانستم.

به عنوان یک نویسنده ترکمن چه درسی از این کتاب گرفتید ؟

برای من که کارم داستان نوشتن است و حرفه ای هم این کار را دنبال می کنم نمی شود گفت یک کتاب خاص روی من تاثیر گذاشته باشد. قطعا از تمامی کتاب هایی که خوانده ام تاثیرگرفتم. ولی هر کتابی که درباره ی تورکمن نوشته شده باشد من با حساسیت می خوانم. یکی دو کتاب داستانی هم بود که در باره ی تورکمن ها نوشته شده بود اما تورکمنی نبود. نمی توانستم احساس کنم که شخصیت های آن داستان ها تورکمن باشند. به قول نادرابراهیمی کسی که میان تورکمن ها زندگی نکرده باشد نمی تواند تورکمن ها را بشناسد. چون ملت تورکمن ویژگی های خاص خودشان را دارند همان طور که ملت های دیگرهم همین گونه هستند.

www.ulkamiz.ir