گفتگو با دکتر هوشنگ روشنک فعال فرهنگ و ادب تبریزی

پایگاه خبری اولکامیز- در بهار امسال به مناسبت بزرگداشت شاعر والای ترکمن همایش ادبی مختومقلی فراغی برگزار شد. در این مراسم میهمانان و صاحب نظران متعددی از اقصی نقاط کشور به ویژه آذربایجان حضور داشتند که بر غنای مراسم افزودند. این همایش سبب ارتباط فرهنگی ادبی و آشنایی نگارنده این سطور با تنی چند از ادبا و اساتید شد. با دکتر داوود هوشنگ روشنک نویسنده و فعال فرهنگ و ادبیات تبریزی که در این مراسم حضور داشت در باره ادبیات و مختومقلی گفتگویی انجام دادیم که در پی می آید :

س – در ابتدای گفتگو خودتان را به مخاطبان اولکامیز در ترکمن صحرا و استان گلستان معرفی کنید ؟

داود هوشنگ روشنک متولد ۱۳۵۶، تبریز، فعال فرهنگ و رسانه مدرس دانشگاه در حوزه  علوم ارتباطات

س – از فعالیت های فرهنگی – ادبی تان صحبت کنید؟ در چه عرصه هایی فعالیت می کنید ؟

قریب ۲۸ سال است که به‌ عنوان خادم فرهنگ و هنر در کشور فعالیت می‌کنم از عضویت در هیات امنا انجمن‌های ادبی استان تا حضور در شورای مرکزی ادبیات بسیج، سردبیری نشریات مختلف فرهنگ و ادب و نویسندگی و ادبی و مجری برنامه‌های رادیویی و تلویزیون و حضور سخنرانان در مرکز علمی و فرهنگی کشورهای مختلف و رساله‌های اخیر عمده فعالیت‌های معطوف به برگزاری هفته‌های فرهنگسرا و سخنرانی در قالب اشتراکات فرهنگی کشوری منطقه بوده است.

س – چه آثاری منتشر کرده اید ؟

اغلب آثار نشر شده‌ام در قالب نشریات یا مقالات و مقدمه کتاب‌ها بوده است.

س – در مورد شغل تان هم توضیح دهید؟

مدیر فرهنگسرای الغدیر شهرداری تبریز هستم در حال حاضر، که به‌عنوان بزرگ‌ترین فرهنگسرای شمال غرب کشور فعالیت دارد و چند دوره به‌عنوان بزرگ‌ترین مدرسه آموزش شهروندی ایران انتخاب‌شده است. فرهنگسرای الغدیر مجموعه‌ای ۹ هکتاری است که در سه بخش ورزشی (مشتمل بر یک ورزشگاه ۵ هزار نفری، زمین‌ های چمن مصنوعی، سالن ورزش چندمنظوره و زورخانه است) بهداشت و سلامت (با یک درمانگاه شبانه ‌روزی عمومی و تخصصی مشتمل بر داروخانه، آزمایشگاه، سونوگرافی، لیزر پوست و دندانپزشکی) و فرهنگی و هنری ( مشتمل بر کتابخانه و قرائت‌ خانه مجزا برای برادران و خواهران) . و چهار سالن آمفی‌ تئاتر (۱۱۰، ۲۴۰، ۴۶۰ و ۶۰۰ نفری رده‌های آموزشی و …)

س – مهمترین دغدغه شما در زمینه فرهنگ و ادبیات چیست؟

مهم‌ترین دغدغه من شناخت و شناساندن مفاخر فرهنگی و ادبی است. هر ذره این خاک توانسته جواهرهای مختلف را در خود پرورش دهد و فقط کافی است نیم‌نگاهی به جغرافیای فرهنگی و تاریخی مناطق مختلف داشته باشیم تا باآن آشنا شویم.

س – زبان ترکی با ترکمنی چه تشابه و تفاوتی دارد؟

زبان‌های ترکی و ترکمنی اشتراکات بسیاری باهم دارند. چنانکه نزدیک‌ترین خویشاوند زبان ترکی آذربایجانی به نظر من زبان ترکمن است. هر دو زبان بیان احساس و عواطف هستند و منشا این حس دل‌نشین و خونگرمی را از ترکمن‌ها می‌گیریم.

دنگ دوشلار یانینده بیر بی کلام  / عاشقام مجنونام شکسته حالام

سینه خراسان زواری عالم / یا امام رضایه باغیشلا بیزنی

س – آیا کاربرد زبان آذری برای زبان ترکی از نظر علمی درست است ؟ دلایل خود را بیان کنید ؟

نه، زبان ما ترکی است اینکه به جهت جغرافیایی ما بگوییم زبان آذری چون نام استان یا منطقه ماست درست نیست به‌طور مثال بگوییم زبان سمنانی یا زبان… آن چیزی که در گروه جغرافیایی شمال غرب کشور استفاده می‌شود ترکی آذربایجانی است نه زبان آذری. زبان عنصری زنده است که کلمات در آن به جهت سهولت در ادا یا منطقه جغرافیایی یا مناسبت‌های فرهنگی وارد یا خارج می‌شوند و حذف جغرافیای اقلیمی و نام استان دلیل خطاب یک‌زبان نیست مثلاً بگوییم زبان خراسانی یا زبان سیستانی

س – آقای دکتر ، ترکمن صحرا را چگونه دیده اید ؟ 

ترکمن صحرا برای من همیشه یادآور خاطرات خوب و عظمت مردمان نجیب و خونگرم بوده و هست. ترکمن‌صحرا یک منطقه جغرافیایی نیست که بگوییم از نیشابوری تا سمنان باشد، ترکمن‌ صحرا یک فرهنگ است. یک تاریخ ، تمدن و هویت که هر گاه به آن نزدیک شده ام با یک جهان تازه و با یک عظمت وصف ناپذیر همراه شده ام .نام ترکمن صحرا خودش یک جاذبه است . مردمانش، فرهنگش، دوتارش و ….

س – جنابعالی در همایش ادبی مختومقلی فراغی که در اردیبهشت ماه امسال در گنبد برگزار شد حضور داشتید و از اولین سخنرانان بودید برنامه از نظر کیفی چگونه بود؟ آیا تاکنون در مراسم مختومقلی که در آق توقای برگزار میشود شرکت کرده اید؟

خرسندم از اینکه بعد از یک دهه به بهانه نام و همایش‌ مختوم قلی فراغی دوباره قدم به این راه گذاشته‌ام. متأسفانه به علت حضور در یک مراسم دیگر نتوانستم در روستای آق توقای باشم ، اما از همایش و سخنرانان آن و ارادات دوستانم در گنبدکاووس بهره فراوان بردم و بدون جرات یکی از بهترین‌ برنامه های  سال‌های اخیر کشور در حوزه فرهنگ و مشاهیر و مفاخر فرهنگ  را شاهد بودم.

س – به نظر شما راز و رمز ماندگاری مختومقلی چیست ؟

مختوم قلی فراتر از آن‌ که یک شاعر باشد یک عارف و یک زاهد است. کلام او نشات از کلام الهی دارد و رمز جاودانگی مختوم قلی است.

س – برخی مختومقلی را فردوسی ترکمنها می دانند نظر شما در این باره چیست؟

من مخالف اینم که مختوم قلی را با کسی مقایسه کنیم پیش‌ترها هم درجایی بودم و خواندم که مختوم قلی را فردوسی ترکمن‌ها لقب داده‌اند،  این جفا در حق مختوم قلی است و از جهل ماست که او را کامل نشناخته ایم. مختوم قلی فراغی لازم نیست کسی باشد. او خودش بوده و هست. حلقه اتصال و هدایت انسان‌های بزرگی که در پرتو شعر و شخصیت او به کمال رسیده‌اند.

س – مختومقلی در ادبیات فارسی به کدامیک از شاعران قرابت دارد چرا؟

مختوم قلی فراغی مانند شاعران هم‌عصر خویش مانند حزین لاهیجی و بیدل دهلوی یک جهان‌بینی خاص دارند؛ اما دنیای اعتقادی و معنوی او خاص خود اوست. از سویی کلیم کاشانی و صائب تبریزی و از سویی قاسم شهیدی و نظیری نیشابوری به جهت ارتباط معنوی یا جغرافیای بومی با توافق در چیدمان شعری یا شخصیتی فراغی قراردادند که مجال مناسب می‌توان به این مقوله پرداخت.

س – مفاخر ادبی چه نقشی در ارتباط بین ملت ها دارند؟ این داد و ستد فرهنگی چه تاثیری بر فرهنگ و ادبیات ترک و ترکمن خواهد داشت؟

مفاخر و مشاهیر حلقه اتصال و ارتباط مردم هستند و این ارتباط محدود و محصور به جغرافیا نیست به نظرم می توان از نفوذ نام ، شعر و عرفان مختومقلی در بین اقوام و کشورهای مختلف استفاده کرد و هر سال به این مناسبت عامل دوستی و اتحاد جهانی شد.

گفتگو از : لطیف ایزدی ، خبرنگار و مدیر سایت اولکامیز

ترکمن صحرا  – گنبد قابوس تیرماه ۱۴۰۰