نقدی بر نماسازی شهری در شهرستان گنبدکاووس

پایگاه خبری اولکامیز – دکتر علی امامی / عضو هیات علمی گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد گنبدکاووس مینودشت گالیکش بزرگترین مجتمع دانشگاهی شرق استان گلستان:

🔸مقدمه
سیمای شهری ادراک روانی ساکنین از مناظر و جنبه کالبدی شهر است و نماهای شهری بخشی از سیستم سیمای شهری را تشکیل می دهند. نماها و سایر عناصر سیمای شهری، هویت یک شهر را شکل می دهند و به اذهان ساکنین جهت می دهند.

افزون بر آن، نماسازی ساختمان ها دارای تبعات روانی بر سلامت افراد از طریق اثرگذاری بر سطوح استرس ساکنین می باشد. افزونتر اینکه نماسازی عنصری تعیین کننده در ساختار زیباشناسی محلات و شهر بوده و این نمود زیبای شهرها می تواند به حیات شهری واقعیت بخشد. طی نظم بخشی به کالبد یک شهر، نماسازی مناسب می تواند حس تعلق به مکان و دلبستگی/ وابستگی به آنرا تقویت کرده و در مقیاسی کلانتر، مکان را شکل دهی کند.

🔹تحلیل وضعیت موجود:
شهرستان گنبدکاووس هم اکنون سیمای شهری مناسبی ندارد. بی نظمی در ریتم ساختمان ها، ضرباهنگ آنها، مصالح بکار گرفته شده، رنگ، جزئیات اجرایی نماها، سبک های معماری و سایر عناصر نماسازی شهر خودنمایی میکند. علاوه بر این، تمایل روزافزون در بکارگیری نماهای موسوم به رومی و سبک های التقاطی (ترکیب نامناسب چند سبک) در میان مردم و انبوه سازان متمول شهر به چشم می آید.

این نماهای باصطلاح رومی، علاوه بر بی هویت بودن، غالبا با سنگ ساخته شده و دارای وزن بسیار بالایی هستند که غالبا در فرایند طراحی سازه ای لحاظ نشده و نیز در فرایند اجرا اتصال مناسبی با سازه اصلی بنا ندارند. ریشه های جامعه شناسی چشم و همچشمی و مصرف گرایی خودنمامحور در این مقال نمی گنجد ولکن این نماسازی های تقلیدی جایگاهی در هویت ملی و دینی این سرزمین ندارند.

شهر گنبدکاوس دارای پیشینه ای بالغ بر هزار سال است و نمیتوان در فرایند تصمیم گیری، برنامه ریزی و طراحی و ساخت، این مقوله را نادیده گرفت. بنابراین سیمای شهری گنبد بایستی علاوه بر نمود هویت تاریخی آن، برایندی از اقوام مختلف و الگوهای زیستی آن ها نیز باشد.

✔️نتیجه گیری و ارائه راهکار:

بعنوان راهکار ابتدا اینکه میتوان از تجربیات شهرهای موفق ایران و جهان در این راستا سود جست. مرور این تجربیات بر لزوم داشتن طرح های بالادستی نماهای شهری (علی الخصوص در شریان های اصلی شهرها) تاکید می کند. همچنین میبایستی فرایند طراحی، کنترل و تصویب نقشه های ساختمانی با عنایت به طرح های بالادستی، اصول تصویب شده و هماهنگی لازمه در ارگان های ذیربط صورت پذیرد.

در این بین، نقش سازمان نظام مهندسی ساختمان گنبدکاوس بعنوان اولین مرجع کنترل کننده طرح ها و نیز نقش شهرداری گنبد بعنوان مرجع تاییدکننده طرح ساختمان و صدور پروانه ساختمانی بسیار پررنگ است. مهم تر از نقش این دو ارگان اصلی و سایر دستگاه های ذیربط، هماهنگی کامل در مراحل مختلف میان این ارگان هاست که این تاکیدی بر مفهوم مدیریت جامع شهری می باشد.

پس از این، می توان مهندسین مربوطه را در رابطه طرح های موجود از طریق کارگاه های لازمه آموزش داد و جرایم و مشوق هایی برای ارگان ها، مهندسین و سازندگان و سایر عوامل تاثیرگذار در راستای اجرای دقیق طرح تعیین نمود.

در پایان اینکه بر نویسنده مبرهن است که ریشه های زیربنایی برای این دست آشفتگی ها را بایستی در آموزش های دانشگاهی، ساختارهای مدیریتی، جایگاه ها و سایر عوامل کلان زیربنایی جستجو کرد ولی در وضعیت فعلی راهکارهای فوق مفید فایده خواهند بود.

www.ulkamiz.ir