جای تنگ مطالعه در گنبد

به گزارش ایرنا، سهم یار مهربان در گنبدقابوس و شهرهای اینچه‌برون و کرند، چهار ساختمان قدیمی و کوچک با زیربنای ۲ هزار و ۵۰ مترمربع است که ۲ ساختمان آن قدمتی بیش از نیم قرن دارند.

مطابق داده‌های موجود متوسط سرانه فضای کتابخانه‌های عمومی به ازای هر ۱۰۰ نفر جمعیت محاسبه می‌شود که این رقم در کشور سه متر و در استان گلستان ۱.۵ و در گنبدکاووس نیم مترمربع است.

پیگیری و مطالبه اهالی فرهنگ و هنر بویژه دوستداران کتاب و کتابخوانی برای احداث کتابخانه بزرگ و جامع در گنبدکاووس سابقه‌ای ۲۰ ساله دارد و زمان ریاست اسماعیل جاجرمی از فعالان فرهنگی این شهرستان بر اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح و نامه نگاری‌های آن آغاز شد.

وی به ایرنا گفت: سال‌های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ به سبب نیاز گنبدکاووس به فضای کتابخانه‌ای بزرگ و جدید، نامه نگاری‌ با مدیرکل ارشاد استان گلستان انجام شد و پس از موافقت وی و مکاتبه با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، موافقت اولیه وزیر وقت با احداث یک کتابخانه بزرگ در گنبدکاووس گرفته شد.

جاجرمی بابیان اینکه در آن زمان هنوز نهاد کتابخانه‌های عمومی راه اندازی نشده بود و این تشکیلات زیر نظر فرهنگ و ارشاد اسلامی کار می‌کرد ادامه داد: برای ساخت کتابخانه عمومی بزرگ در گنبدکاووس، مرمت ساختمان قدیمی سینما ۲۲ بهمن و اختصاص یکی از طبقات این مکان فرهنگی برای کتابخانه پیشنهاد شد.

این فعال فرهنگی گنبدکاووس ادامه داد: ساخت کتابخانه عمومی بزرگ این شهر به سبب تغییر دولت و انتخاب وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی و به دنبال آن تغییر مدیران کل و روسای ادارات تابعه، پیگیری نشد و اهمیت کمتری یافت.

جاجرمی بابیان اینکه احداث کتابخانه بزرگ در گنبدکاووس همچنان مطالبه جدی اهالی فرهنگ و هنر و دوستداران کتاب و کتابخوانی از متولیان است، گفت: این شهرستان که شهری تقریبی با تنوع اقوام و مذاهب است، بشدت نیاز به احداث کتابخانه جامع دارد.

گنبدکاووس در فضاهای فرهنگی بسیار فقیر است

یکی دیگر از فعالان فرهنگی گنبدکاووس هم که در دهه ۸۰ ریاست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی این شهرستان را برعهده داشت اعتقاد دارد گنبدکاووس به لحاظ برخورداری از فضاهای فرهنگی از جمله کتابخانه بسیار فقیر است.

غلامرضا قائم مقام که عضو فعلی انجمن کتابخانه‌های عمومی گنبدکاووس است در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: فعال بودن تنها ۲ کتابخانه در دومین شهر بزرگ گلستان و نیز ۲ کتابخانه در شهرهای اینچه برون و کرند این شهرستان جوابگوی نیاز دوستداران کتاب و کتابخوانی نیست.

وی با یادآوری تعطیلی ۲ کتابخانه در مصلی امام جعفر صادق (ع) و مسجد قائمیه گنبدکاووس درسال ۱۳۹۴ و نیز تعطیلی ۲ کتابخانه اداری بسیج و هلال احمر درسال ۱۳۹۷، تصریح کرد: این تعطیلی‌ها، بزرگترین ضربه را به حوزه فرهنگی و کتابخوانی این شهرستان با تاریخ چند هزار ساله وارد کرد.

قائم مقام اضافه کرد: ساخت کتابخانه یا اختصاص زمین برای ساخت فضاهای فرهنگی برعهده شهرداری‌هاست و از اعضای شورای شهر و شهرداری گنبدکاووس تقاضا داریم دراین خصوص مساعدت کنند.

وی با اشاره به اهدای ۲ هزار مترمربع زمین برای احداث کتابخانه توسط شهرداری گنبدکاووس در سال ۱۴۰۰ گفت: چندی پیش در جلسه انجمن کتابخانه‌های عمومی شهرستان پیشنهاد دادیم شهرداری از سهم نیم درصد کتابخانه‌ها را صرف ساخت کتابخانه بزرگ کند.

این فعال فرهنگی گنبدکاووس ادامه داد: برای توسعه فرهنگ کتاب و کتابخوانی در این شهرستان بزرگ و تاریخی همه مدیران باید پای کار بیایند و از ظرفیت‌های آن برای ساخت و توسعه کتابخانه‌های عمومی در شهرها و روستاها استفاده شود.

قائم مقام گفت: استفاده از گنجایش کانون‌های مساجد در راه‌اندازی کتابخانه در این اماکن می تواند به گسترش کتابخوانی محلات گنبدکاووس کمک کند.

وی از تلاش شهرداری و شورای شهر گنبدکاووس برای ساخت فرهنگ سرا در خیابان بعثت این شهر قدردانی و برلزوم شتاب بخشی تکمیل این پروژه که قرار است بخشی از آن به فضای کتابخانه اختصاص یابد، تاکید کرد.

احداث کتابخانه در گنبدکاووس نیازمند تامین زمین

پس از چند سال توقف پیگیری‌ها برای ساخت کتابخانه بزرگ در گنبدکاووس، این موضوع در سال پایانی دولت نهم دوباره بر سر زبان‌ها افتاد و مدیر وقت انجمن کتابخانه‌های عمومی این شهرستان در جلسه ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۰ این انجمن آن‌را مطرح کرد.

عزارمحمد سخاوی، کمبود فضای استاندارد کتابخانه‌ای را مهمترین چالش و دغدغه اهالی فرهنگ و دوستداران کتاب و کتابخوانی در گنبدکاووس دانست و از مدیران استانی و این شهرستان خواست مقدمات ساخت یک کتابخانه بزرگ و جامع را فراهم کنند.

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی فرماندار وقت گنبدکاووس هم در آن جلسه، احداث کتابخانه عمومی استاندارد در این شهر را مصوبه دور سوم سفرهای استانی رئیس جمهور وقت و برخی اعضای هیات دولت به گلستان دانست و گفت: برای شتاب بخشیدن به ساخت این پروژه فرهنگی به دنبال تامین زمین مناسب هستیم.

محمدتقی قزل‌سفلی در آن جلسه، کمیته‌ای را متشکل از اعضای انجمن کتابخانه‌های عمومی گنبدکاووس مسئول پیگیری شناسایی و تامین زمین مناسب برای ساخت کتابخانه کرد.

حدود ۱۸ ماه بعد این مقاوم مسئول در جلسه ستاد بزرگداشت هفته کتاب و کتابخوانی گنبدکاووس به تاریخ ۲ آبان ۱۳۹۱ در سخنانی از رفع مشکل تامین زمین برای ساخت کتابخانه جامع در این شهر خبر داد و گفت: با مساعدت شورای اسلامی و شهرداری، یک قطعه زمین برای ساخت کتابخانه در نظر گرفته شده است.

محمدرضا شهرکی رئیس وقت شورای اسلامی گنبدکاووس، مکان زمین اهدایی شهرداری برای ساخت کتابخانه بزرگ را شهرک «قدس» این شهر اعلام کرد و از متولیان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور خواست در کوتاهترین زمان مشخصات فنی احداث کتابخانه را به شهرداری اعلام کنند.

تعطیلی ۲ کتابخانه مشارکتی در گنبدکاووس

اگرچه خبر اهدای زمین تووسط شهرداری برای ساخت کتابخانه بزرگ در گنبدکاووس موجب شادی دوستداران یار مهربان در این شهرستان شد اما این خوشحالی دیری نپایید و نه تنها خبری از ساخت کتابخانه نشد بلکه سه سال بعد در سال ۱۳۹۴ خبر تعطیلی ۲ کتابخانه مشارکتی در مصلی امام جعفر صادق (ع) و مسجد قائمیه این شهر با مجموع ۲۰ هزار جلد کتاب نفیس، قدیمی و مرجع همچون گرزی سنگین بر سر اهالی این دیار فرهنگی و علم و ادب فرود آمد.

باوجود تلاش‌های زیادی برای فعالیت دوباره این ۲ کتابخانه از سوی مدیران و دوستداران کتاب و کتابخوانی، هنوز خبری از بازگشایی این ۲ و سرنوشت کتاب‌های آن خبری نیست که آیا تحویل کتابخانه‌ دیگری شدند و یا در کنج اتاقی خاک می‌خورند.

استمرار وضعیت نامناسب و کمبود فضای کتابخانه‌ای گنبدکاووس سبب شد تا در ۲ مهر ۱۳۹۶ معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی فرماندار وقت در جلسه انجمن کتابخانه‌های عمومی این شهرستان که مدیرکل کتابخانه‌های عمومی گلستان هم حضور داشت، بشدت از این وضعیت گلایه کند.

فرهاد شیبک بابیان اینکه گنبدکاووس به لحاظ جمعیت، سی و ششمین شهرستان بزرگ کشور است و از برخی مراکز استان‌ها مثل بجنورد، سمنان، بوشهر و شهرکرد و برخی شهرستان‌ها مانند شاهرود و سبزوار جمعیت بیشتری دارد، بیان کرد: در مقایسه بین فضای کتابخانه‌ای و سرانه کتاب گنبدکاووس با دیگر شهرستان‌های همتراز، فرسنگ‌ها فاصله وجود دارد.

عبدالقدیر کریمی فرماندار وقت گنبدکاووس هم در آن جلسه با تاکید بر اینکه این شهرستان نیاز به احداث یک کتابخانه عمومی بزرگ و جامع دارد و وضعیت چند کتابخانه فعلی و قدیمی درخورشان و جوابگوی مردم با پیشینه فرهنگی و علم و ادب آن نیست، گفت: ساخت کتابخانه جامع، مطالبه جدی مردم گنبدکاووس از متولیان نهاد کتابخانه‌های عمومی است.

وی نیز از آمادگی گنبدکاووس برای اهدای زمین ساخت کتابخانه جامع این شهر خبر داد و افزوده بود: نهاد کتابخانه‌های عمومی باید پیگیر اختصاص یک ردیف اعتباری ویژه برای تحقق این مطالبه مردم شهرستان باشد.

مدیرکل وقت کتابخانه‌های عمومی گلستان نیز در آن جلسه و در پاسخ به مطالبه مسئولان گنبدکاووس بیان کرد که این نهاد فرهنگی چه در استان و چه در کشور، بودجه‌ای برای ساخت کتابخانه ندارد بلکه درصورت اختصاص فضای مناسب، نسبت به توسعه و تجهیز آن اقدام می‌کند.

رضا قوانلو افزود: نیکوکاران زیادی در مناطق شهری و روستایی استان گلستان زمین‌ برای ساخت کتابخانه اهدا کرده‌اند اما نهاد کتابخانه‌های عمومی، بودجه‌ای برای ساخت کتابخانه ندارد.

وی اضافه کرد: رویکرد نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، بهسازی، توسعه و تجهیز فضاها یا ساختمان‌هایی که اشخاص حقیقی یا حقوقی برای راه‌اندازی کتابخانه در اختیار این نهاد قرار می‌دهند، در قالب امضای تفاهم نامه است.

احداث کتابخانه عمومی بزرگ نیاز گنبدکاووس

پیگیری احداث یک باب کتابخانه بزرگ و جامع در گنبدکاووس در سال‌های بعد هم مورد توجه مسئولان از جمله فرماندار آن قرار داشت و این مقام مسئول در هر جلسه انجمن کتابخانه‌های عمومی این شهرستان بر تحقق آن تاکید می‌کرد.

عبدالقدیر کریمی حتی در سومین جلسه انجمن کتابخانه‌های عمومی گنبدکاووس در ۱۳ آبان ۱۳۹۸ هم حاضر شد تا ۵۰ درصد هزینه ساخت کتابخانه بزرگ در این شهر را از محل سهم اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای این شهرستان در سال بعد تامین کند.

وی به شورا و شهرداری گنبدکاووس هم دستور داد زمین مناسب برای ساخت کتابخانه بزرگ در این شهر را تامین کنند ضمن اینکه از اداره کل نهاد کتابخانه‌های عمومی گلستان خواست ۵۰ درصد هزینه دیگر این پروژه را از منابع استانی یا از ظرفیت نیکوکاران استان تامین کند و به مطالبه مردم این شهرستان جامه عمل بپوشاند که در نهایت شورا و شهرداری این شهر در سال ۱۴۰۰ خبر اهدای یک قطه زمین به مساحت ۲ هزار مترمربع برای احداث کتابخانه عمومی بزرگ در ابتدای خیابان «جرجان» به اداره کتابخانه‌های عمومی این شهرستان را اعلام کردند.

با این حال به گفته سرپرست اداره کتابخانه‌های عمومی گنبدکاووس هنوز خبری از ساخت این کتابخانه نیست چراکه شهرداری و شورای این شهر هنوز نه زمین و نه سند آنرا به این اداره تحویل ندادند.

زهرا نقی‌نسب در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: شهرداری و شورای شهر زمین ۲ هزار متری خیابان جرجان را که برای ساخت کتابخانه در اختیار این اداره قرار داده بودند، به سبب افزایش قیمت، با زمینی دیگر عوض کردند اما هنوز هیچ زمین و سندی در اختیار نهاد کتابخانه‌های عمومی قرار نگرفته است.

وی ادامه داد: گنبدکاووس نیاز شدید به ساخت فضای جدید کتابخانه‌ای دارد و چهار کتابخانه فعلی آن که ۲ باب آن بالای ۵۰ سال قدمت دارند، جوابگوی نیاز دوستداران کتاب و کتابخوانی در این شهرستان نیست.

به گفته این مقام مسئول هم اکنون چهار کتابخانه عمومی گنبدکاووس، در مجموع بیش از ۷۰ هزار جلد کتاب و پنج هزار عضو فعال دارند.

سرپرست اداره کتابخانه‌های عمومی گنبدکاووس همچنین گفت: برخی محلات این شهر مانند «یادبود» و «آرش» و نیز برخی روستاهای بزرگ این شهرستان هم نیاز به راه‌اندازی کتابخانه دارند.

گنبدکاووس افزون بر ۴۰۰ هزار نفر جمعیت دارد.