گفتگوی اختصاصی اولکامیز با خلیفه مجید رژیم استاد موسیقی ترکمن

پایگاه خبری اولکامیز- لطیف  ایزدی * : مجید رژیم هنرمندی است با اخلاق ، صاحب سبک و اهل نظر. سالهاست که در عرصه ی موسیقی سنتی ترکمن فعالیت نموده و  از تجارب ارزشمندی برخوردار است. نگاهی وسیع به موسیقی دارد و بر نقش موثر ، نواها ، سازها ، آواها و الحان شیرین در تلطیف عواطف انسانها ، ایجاد شور و نشاط در جامعه ، تجدید قوا  و روحیه بخشی به  آحاد جامعه آگاه و واقف است. هنرمندی که از سواد موسیقیایی بهره مند بوده و این مهمترین وجه تمایزش با همقطارانش است .

مجید رژیم می خواهد با تلاش مجدانه ، مساعدت دلگرم کننده مسئولین، حمایت نماینده گنبد ، همراهی و همت یارانش آکادمی موسیقی ترکمن را در گنبد راه اندازی کند و منشا خدمات کثیر شود. با این چهره هنری نام آشنا که بقول خودش همه نیاکانش اهل موسیقی بودند و تداعی کننده این سخن شیخ اجل سعدی شیرازی است ( همه قبیله من از عالمان دین بودند ) گفتگویی انجام دادیم که از نظرتان می گذرد. گپ و گفتی که در راستای توجه بیشتر به اصحاب هنر و مغتنم شمردن در زممان حیاتشان نه پس از مرگ بعنوان سرمایه های فرهنگی – هنری جامعه و در نهایت معرفی و شناساندن هر چه بیشتر آنها صورت می گیرد. در این مصاحبه ی تفصیلی با شمه ای از زندگی ، هنر ، اندیشه ها ، دغدغه های این هنرمند بزرگ آشنا می شوید و مهمترین چالش ها و مشکلات هنرمندان ترکمنصحر  را از زبان استاد مجید رژیم خواهید شنید. با ما همراه باشید:

* آقای رژیم ضمن تشکر از جنابعالی که در این گفتگو  شرکت کردید در ابندا ، خودتان را به دوستداران موسیقی ترکمن و کاربران سایت و کانال اولکامیز معرفی کنید ؟

به نام خداوندی که خلاق است و زیبایی ها را دوست دارد. نام و نام خانوادگی ایرانی بنده عبدالمجید رژیم است که غالبا بنام مجید رژیم می شناسند اما چون قسمت بیشتر عمرم تا به امروز را در کشور ترکمنستان سپری کرده ام اسم هنری بنده در آنجا قوشلی بزرگن اف میباشد. متولد سوم فروردین سال ۱۳۴۳ در روستای قلندر آباد گنبد می باشم.

*موسیقی را از کجا شروع کردید و چگونه به وادی دل انگیز و پر رمز و راز موسیقی قدم گذاشتید؟

مسبب اصلی ورودم به وادی موسیقی پدر ارجمندم بزیرگن (بازرگان) رژیم که از خلیفه های نامدار موسیقی در رشته کمانچه بودند می باشد و طبیعتا فضای موسیقیایی حاکم بر خانواده مان در دوران کودکی تاثیرگذار بود. در کل نیاکان و اجدادم، همه اهل ساز و آواز بوده اند. قئنجال باخشی، قویونلی، قوشلی، بازرگان، بنده و برادر استاد کوچکتر از خودم خلیفه حمید رژیم. البته لازم به ذکر است که پسر خودم بنام سردار رژیم هم در ترکمنستان کونسرواتوری (دانشگاه) موسیقی در عشق آباد را با موفقیت به اتمام رسانده و از خوانندگان بنام موسیقی سنتی میباشند.

*درعرصه موسیقی از چه کسانی تعلیم دیده اید و استادان بزرگ شما کدام هنرمندان هستند؟

اولین استاد و مشوق بنده در موسیقی پدر مرحومم میباشد و استاد دیگرم خلیفه مرحوم سوخان آقای مرحوم که از شاگردان بنام و موفق خلیفه پورلی ساریف در ترکمنستان بودند میباشد که در کلاله زندگی میکردند. بعد از مهاجرتم به ترکمنستان در سال ۱۳۶۲ شدیدا پیگیر ارتقا رشته هنری ام شده و نخستین استاد بنده “ترکمنستانئنگ خالق باخشئسی ” خان آقی اف بودند (متوفی در سال ۱۹۹۷ میلادی) که زحمات بسیار زیادی را در حق بنده متحمل شدند که بعد از گرفتن امتحانات خیلی سختی در سال ۱۹۸۷میلادی با افتخار تمام و در جمع مردم و همچنین در مجلس عروسی بنده به من ” آق پاتا ” یعنی گواهینامه موسیقی را کتبا اعطا نمودند. استاد دوم بنده نیز “ترکمنستانئنگ خالق آرتیستی” یاغمئر نورگلدی اف مرحوم بودند که ایشان نیز در محفل جشن عروسی نوازنده بنام ترکمنستان آننا سید آننا مرادوف در بین اساتید مشهور ترکمنستان لفظا (شفاهی) آق پاتا دادند که از لحظات تاریخی و فراموش نشدنی عمرم میباشد.

*برخی از هنرمندان برای خود الگو و سرمشق انتخاب می کنند. الگوی هنری شما در موسیقی چه کسانی هستند ؟

الگوی من در موسیقی در رشته دوتارنوازی بعنوان نسخه اصلی آهنگهای ترکمنی خلیفه مئللی تاچ مئرادوف میباشد.

*استاد رژیم در مورد فعالیت هنری تان در زمینه موسیقی در وطن عزیزتان ایران، توضیح دهید؟

در مورد فعالیت های هنری ام در زمینه موسیقی باید برگردیم به دوران قبل از مهاجرتم به ترکمنستان که آن زمان در اغلب عروسی ها و مراسم با کمانچه و دوتار باخشی های مشهوری چون استاد مرحوم نظرلی محجوبی ، اراز محمد باخوشی ، آننامحمد کتوکی و….همراهی میکردم و همچنین در ان دوره اولین انسامبل (گروه) دوتار نوازان گنبد را با شرکت استادانی چون رجب راوشی، حاجی رحیم یمرلی، اراز محمد شیرمحمدلی، گل محمد گنبدی و….پایه گذاری کردیم. من در آن زمان کلاس آموزش موسیقی هم داشتم که از اولین شاگردان موفقم میتوانم از استاد مرحوم منصور صبوحی نام ببرم که متاسفانه در جوانی به رحمت ایزدی پیوستند و خدایش بیامرزد و همچنین از نوازنده خیلی عالی ترکمن صحرا موخی شیرمحمدلی نام ببرم.

*در زمینه هنر موسیقی در کشور ترکمنستان چه فعالیت هایی داشته اید؟

در سال ۱۹۸۶میلادی برای اولین بار در شهر نفت داغ اولین آنسامبل” خالق ساز قوراللاری آنسامبلی”را با شرکت ۴۸ باخشی و نوازندگان مشهور انجا امثال سارمان خدای بردی اف،گویچ بردی بنداوف، آق محمد نورمحمد اوف،نوریاغدی زیپدال اوف و دیگران پایه گذاری کردم. همچنین کلاسهای آموزش دوتار و کمانچه را دایر کردم.

*استاد رژیم ، چه عناوین رسمی یا غیر رسمی  را در موسیقی کسب نموده اید ؟

در فستیوال ها و جشنواره های داخلی و بین المللی زیادی شرکت کرده و صاحب رتبه ها و عنوان های هنری زیادی شدم که مهمترین آنان فستیوال بین المللی ” آلیوش ۸۷″ میباشد که در بین ۷۲ گروه جهانی مقام اول را تصاحب نمودم که لوح تقدیر طلاکوب و هدایای گرانقیمت دیگری را اعطا نمودند. در سال ۲۰۰۹ برای اولین بار گروه فولکلور و انسامبل با حقوق و بیمه را تشکیل دادم بنام “دهستان” که خوشبختانه تا به امروز از گروههای موفق کشور ترکمنستان محسوب میگردد . بعد از بازگشتم به وطن عزیزم ایران بلافاصله در جهت انتقال تجاربم به هنرمندان هموطنم اقدام کردم. کلاسهای آموزش دوتار تاسیس نمودم در دو گروه مبتدی و تکمیلی که از استقبال علاقمندان برخوردار شد. همکاری با اداره ارشاد اسلامی گنبد و بالاخص با انجمن موسیقی ترکمنی استان با مدیریت دوست هنرمندم بهروز سقلی را بلافاصله شروع کردم. منتها آرزویم ایجاد “خالق ساز قوراللاری ارکستر بود که با همکاری بهروز سقلی، نریمان بیگی نژاد، استاد جلیل سقر و دیگر هنرمندان مشهور ترکمن صحرا این امر نیز عملی گشت و دیگری ایجاد خالق ساز قوراللاری انسامبل بود که این امر نیز با شرکت بیش از صد نفر از باخشی ها و نوازندگان بنام ترکمن صحرای عزیزمان مقدور گشت که با استقبال خیلی خوب دوستداران موسیقی و اداره کل ارشاد اسلامی استان گلستان روبرو گردید. با در نظر گرفتن تمامی ای فعالیت هایم  در سی و پنجمین جشنواره موسیقی فجر ۱۳۹۸ همگام با دیگر هنرمندان عزیز این حقیر نیز صاحب بالاترین عنوان هنری یعنی ( ترکمن صحرانئنگ خالق باخشئسی ) نائل گشتم که بعنوان یک حادثه ی فراموش نشدنی در زندگی هنری ام خواهد بود.

*استاد بفرمایید که به نظر شما یک هنرمند واقعی باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟

هنرمند واقعی در وهله اول باید با مدنیت و با فرهنگ باشد چون او همیشه با مردم و بین مردم است.همیشه باید در صدد ارائه درست و آنطور که هست موسیقی به شنوندگان باشد و در آخر بعنوان الگوی مردمی در جامعه همیشه مطرح باشد که طبیعتا در این صورت موفقیتها و احترام زیادی را کسب خواهد نمود.

*موسیقی سنتی ترکمن چه خصائص و ویژگی هایی دارد؟

ویژگیهای موسیقی ترکمن را بطور خلاصه بگویم اولا بیشتر آهنگها و مقامهای ترکمنی دارای تاریخ و سرگذشت های خاصی میباشند. صریح و شفاف ییان کنم که ما آهنگی نداریم که بخاطر منافع مادی شخصی ساخته شده باشد. ویژگی مهم دیگر موسیقی سنتی ترکمن نیز قطعه هایی در آهنگ هایمان وجود دارد که فرا نت میباشد مثل آهنگ بورنی آشاق و اوچرادئم و امثالهم …

*رواج موسیقی به ویژه موسیقی سنتی و مقامی چه فواید و  ننایجی برای جامعه دارد؟

از نتایج مثبت موسیقی ترکمنی از درمان بعضی از بیماریها به عنوان موسیقی- درمانی مثل “قئزامئق-سرخک – آبله و…”نام برد که سالیان متمادی از ان بعنوان درمان استفاده شده است. ویژگی خاص دیگر آن تشویق هنرمندان و نوازندگان به ادب و تربیت دینی و اسلامی آن میباشد. یعنی استادان قدیم ما بیشترشان همیشه همراه با موسیقی آداب مذهبی را رعایت کرده اند، بعنوان مثال می توانم با صراحت از استاد مشهور ترکمن مئللی تاچمرادوف نام ببرم که در سخت ترین شرایط ضد دینی رژیم استالین همیشه نماز خود را اقامه نموده و حتی بدون طهارت هیچوقت به دوتار خود دست نمی زده است.

*خلیفه ، به هنگام نواختن دوتار چه حس و حالی دارید؟

هنگامی که دوتار را به دست میگیرم اولین احساسی که به من دست میدهد احساس مسئولیت شدید در خودم میباشد که بتوانم آهنگ را به نحو احسن و با احترام تام به علاقمندان  آن اهنگ انتقال و اجرا بکنم. احساس دیگر نیز احساس خوشبختی خاصی است که در صورت استقبال و تشویق شنوندگان در من ایجاد میشود.

*هنرمندان موسیقی سنتی با مشکلات عدیده ای مواجه هستند از مشکلات و چالش های هنرمندان منطقه صحبت کنید؟

اینکه بارزترین مشکل هر هنرمندی در وهله اول مشکل معیشتی است بر همه عیان میباشد.چقدر عالی میشد که اگر نهادهای مربوطه و هنردوستانی که از لحاظ مادی در شرایط خوبی زندگی میکنند از هنرمندان بی بضاعت حمایت های لازم و اولیه را میکردند.چون تامین بودن هنرمند از لحاظ مادی نقش بسیار بسزایی در خلاقیت و خدمت هنری به مردم ایفا میکند.

* موسیقی دریایی زیبا و بی انتهاست. در این عرصه چه برنامه هایی در آینده دارید ؟

برای آینده انشاء الله به امید خدا برنامه های زیادی در رشد و ارتقا فرهنگ و هنرمان داریم که مهمترین آنان تداوم خالق ساز قوراللاری انسامبل و ارکستر ایجاد شده مان میباشد که فعلا به دلیل شرایط کرونایی تعطیل مانده است و مهمترین خبری که به مردم عزیزمان دارم تشکیل آکادمی موسیقی با حمایت اداره ارشاد اسلامی میباشد که در حال حاضر رئیس انجمن موسیقی آقای بهروز سقلی در حال برنامه ریزی و آماده کردن طرحها و طی کردن پروسه های اداری آن میباشند. در صورت احداث این موسسه فرزندان ما سواد موسیقی خواهند داشت و گواهینامه و مدرک موسیقی دریافت خواهند کرد. انشاالله.

*خلیفه ، در پایان گفتگو  اگر سخنی دارید بیان کنید؟

سخن آخرم آرزوی موفقیت هرچه بیشتر هنرمندان عزیزمان در عرصه خلاقیت های هنری و حمایت هرچه بیشتر هنردوستان خوبمان از ما در راستای رسیدن به این اهداف مقدس مان میباشد. از شما خبرنگار محترم که این مصاحبه را انجام دادید تشکر می کنم. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

*صاحب امتیاز و سردبیر اولکامیز / ۲۴ مهر ۹۹

www.ulkamiz.ir